– آیا عیدی هایی که ما می گیریم خمس دارد یا خیر؟
پاسخ – فتوای برخی از فقها و مراجع معظم تقلید مانند امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری و برخی مراجع دیگر این است که عیدی خمس ندارد . حتی اگر استفاده نشود و تا سر سال نیز باقی بماند. اما برخی از مراجع دیگر می گویند اگر استفاده شد خمس ندارد، ولی اگر استفاده نشد و تا سر سال باقی ماند باید خمس آن را بپردازند.
26 – یک سال است خانه دار شده ایم و خیلی بدهکار هستیم آیا خمس به ما تعلق می گیرد ؟
پاسخ – شاید تعلق بگیرد و شاید هم نگیرد. اما مهم آن است که در زندگی خود حساب و کتاب داشته باشید. شما باید به دفتر مرجع تقلید خود ، نماینده ی او و یا کسی که از جانب او اجازه ی محاسبه دارد مراجعه کنید تا اموال شما حسابرسی شود . ممکن است مبلغی بدهکار نشوید و ممکن هم است یک مقداربدهکار شوید . اگر مبلغ زیاد بود و الان نتوانستید بپردازید راه حل دارد . به شما مهلت می دهند که درآینده و یا به صورت اقساط بدهی خود را بپردازید. اما صرف اینکه ما خانه نداریم و یا بدهکار هستیم پس خمس به ما تعلق نمی گیرد ، درست نیست . ممکن است به شما تعلق بگیرد اما مقدار آن کم باشد . اصل مسئله این است که در زندگی خود نسبت به این واجب الهی و شرعی حسابرسی داشته باشید .
31- خمسی که به درآمد تعلق می گیرد آیا به حقوق بازنشستگی نیز تعلق می گیرد یا خیر؟
پاسخ – اگر حقوق بازنشستگی خرج زندگی نشود و تا سر سال خمسی چیزی از آن باقی بماند، به آن مقدار باقی مانده خمس تعلق می گیرد .
35 – ما یک زمین کشاورزی داریم که در آن گندم کشت می کنیم . پدر ما فوت کرده است می گویند که نمی خواهد زکات آن را بدهید ما باید چکار کنیم ؟
پاسخ – در مسئله ای که مطرح کردند به نظر من خمس با زکات اشتباه شده است . زمین کشاورزی که به شما به ارث رسیده خمس ندارد چون ارثیه است . مگر اینکه شما بدانید به آن خمس تعلق گرفته و خمس آن را نپرداخته اند. اما زکات به خود زمین تعلق نمی گیرد ، در مورد گندم ، اگر این گندم از قبل بوده که زکات آن به پدر شما واجب بوده که انشاء اله پرداخته است اما اگر بدانید که نپرداخته آن را نیز باید بپردازید . اما گندمی که الان شما می کارید اگر به حد نصاب برسد با شرایطی که گفته اند زکات به آن واجب است . این مسئله که چون زمین به شما به ارث رسیده و الان گندم می کارید زکات ندارد صحیح نیست بلکه باید زکات آن را بپردازید .
71 – پولی را که در بانک می گذاریم و وام برای مسکن می گیریم آیا به آن خمس تعلق می گیرد ؟
پاسخ – پولی را که شما سپرده گذاری کرده اید که بعد وام بگیرد ، این خمس دارد . اگر این ثبت نام بشود برای مسکن مورد نیاز و بعد مسکن را تحویل می دهند در حقیقت پرداختن پول مسکن است ولی اگر در بانک سپرده گذاری بکنید که بعد وام بگیرید این خمس دارد . اگر وضع مالی شما جوری است که اگر الان بخواهید خمس آنرا بدهید آن وام را نمی توانید بگیرید و اگر وام را نگیرید نمی توانید خانه تهیه بکنید ، شما به دفتر مرجع تقلید خودتان مراجعه بکنید و اجازه بگیرید و دست گردون می کنند و اصطلاحا خمس را می گیرند و به شما قرض می دهند و فعلا شما می توانید در آن اموال تصرف کنید و هر وقت که توانستید و مهلت دادند خمس آنرا می پردازید .
84 – اگر وسایلی را برای تزئین منزل مثل گلدان بخریم ، به آن خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ – معمولا در منزل وسایل تزئینی هست و در هر زمانی وسایل تزئینی مناسب همان زمان را دارد . یک وقت شما می بینید که تابلو فرش گرانبهایی روی دیوار نصب شده است یا ظروف تزئینی گران قیمت که هیچ وقت هم مورد استفاده قرار نمی گیرند و فقط زیبایی دارد . اینها جزو هزینه های جاری زندگی است و به آن خمس تعلق نمی گیرد . زیرا اینها جزو مصرف است و شما مصرف کرده اید . آن چیزی که مصرف نمی شود باید سر سال خمس آن داده بشود. اگر شما مطابق شان خودتان چیزی را برای تزیین تهیه کرده اید مانعی ندارد . مهم این است که مطابق شان باشد . مثلا در خانه ای تابلو فرش گران قیمتی زده اند ولی نسبت به این خانه و وسایل آن ، این تابلو مناسب نیست و خمس دارد ولی تابلو فرشی مناسب با آن اتاق ، فضا و وضع صاحب منزل اشکالی ندارد و خمس به آن تعلق نمی گیرد .
91– با توجه به اینکه ازدواج سنت پیامبر است و جوانان جز با پس اندازها نمی توانند این کار را انجام بدهند ، آیا به این پس اندازها که بصورت پول یا جنس است خمس تعلق می گیرد ؟
پاسخ – انشاء الله سنت ازدواج در جامعه ی ما هر چه بیشتر ترویج و عملی بشود . و سنین ازدواج پایین بیاید. در این زمینه دو تا نظریه در بین فقهاء ما وجود دارد . یک قاعده ی کلی داریم که اگر شما نیازی داشته باشید و نتوانید یک دفعه آن نیاز را برآورده کنید و محتاج آن باشید که برای آن نیاز پس انداز کنید مثل خرید خانه یا لوازمی که قیمتش سنگین است از جمله برای ازدواج . اگر در طی چندسال این کار را کردید بنظر بعضی از فقهاء خمس ندارد . اما بنظر بسیاری از مراجع تقلید اگر پولی جمع کنید و جنسی برای استفاده نخردید خمس دارد . من توصیه می کنم که شما به نظر فتوای مرجع تقلید خودتان مراجعه کنید . اگر فتوای ایشان این بود که باید خمس بدهید . این طور نیست که شما باید همه ی آنرا یک دفعه بدهید . بعد از محاسبه خمس ، بدهی به گردن شما می آید و می توانید بتدریج آنرا پرداخت کنید بدون اینکه مشکلی برای ازدواج شما پیش بیاید .
98 – ما پولی را برای خرید خانه در یک بانک گذاشته ایم . اگر بخواهیم الان خمس آن را بپردازیم پول ما برای خرید خانه کم می شود . آیا می توانیم این پول را خرج کنیم و هروقت که امکانات مالی داشتیم خمس آن پول را بپردازیم؟
پاسخ – طبیعی است که خمس، دادن یک پنجم مال است و از آن پول کم می شود . یعنی فرضاً اگر شما پنجاه میلیون تومان پس انداز کرده اید برای اینکه خانه ای بخرید . اگر یک پنجم آن به عنوان خمس پرداخت شود ، توان مالی کمتری خواهید داشت. اما این مسئله مجوزی برای عدم پرداخت این واجب نیست . البته در میان فقها و مراجع معظم تقلید کسانی هستند که فتوا داده اند، اگر کسی برای خرید خانه پولی پس انداز کرد و نیازبه خانه داشت، فعلاً هم نمی توانست خانه بخرد و باید پول را تدریجی جمع می کرد ، اگر یک سال هم بشود به فتوای برخی از مراجع خمس ندارد . من نمی دانم که شما مقلد کدامیک از فقها هستید اما بسیاری از مراجع معظم هم می گویند چون پول است و پس انداز شده و به مصرف نرسیده ، خمس به آن تعلق می گیرد . نکته ی دوم این است که اگر شما مقلد کسی هستید که خمس را برای این پولی که شما برای خرید خانه پس انداز کرده اید واجب می داند ، لازم نیست یک دفعه بپردازید که برای شما اشکال ایجاد کند . می توانید به دفتر مرجع تقلید خود یا نماینده ی ایشان مراجعه کرده و آن را حساب کنید . این بدهی مانند سایر بدهی ها به گردن شما می آید ولی می توانید آن را تدریجی بپردازید . یعنی هر وقت توان مادی داشتید می پردازید . چون این حق اله است و نمی خواهید به مردم پاسخگو باشید . شما خودتان هستید و خدای خود . بنابراین کم کم به تدریج این دِین را می پردازید تا زمانی که توان مالی پیدا کنید و از زیر بار این دِین خارج شوید .
145 – آیا خریدن وسیله ی نقلیه خمس دارد ؟
پاسخ – وسیله ی نقلیه که برای جابجایی افرادخانه خریداری می شود ، اگر شخص حسابرسی خمسی در زندگی داشته باشد ، وسیله ی نقلیه خمس ندارد و به آن معونه می گویند یعنی آنچه که در زندگی مورد احتیاج است . اگر کسی حسابرسی نداشته باشد ممکن است که خانه و ماشینی که خریده به آن خمس تعلق گرفته باشد . چنین افرادی باید به حسابرسی اموال شان اقدام بکنند.
283 – آ
یا ما می توانیم زکات فطریه را نگه داریم تا به فقیر بدهیم یا باید بلافاصله آنرا بپردازیم ؟پاسخ – وقت پرداخت زکات فطره از شب عید فطر تا ظهر عید است . پس باید در این فاصله زکات فطره پرداخت بشود . بعضی گفته اند که واجب است قبل از نماز عید فطر زکات فطره پرداخت بشود . اگر برای شما امکان پرداخت نیست می توانید آنرا کنار بگذارید و بعدا به فقیر مورد نظر بدهید یا کسی را وکیل کنید که این فطریه را از طرف شما به فقیر مورد نظر بدهد و شما پولش را به آن طرف بدهید .
309 –
اگر وام بگیریم و با آن وسایل بخریم، آیا این خمس دارد ؟پاسخ – وامی که شما می گیرید خمس ندارد ولی اگر این وام خرج نشود یا سرمایه گذاری بشود ، سر سال خمسی به مقداری که شما اقساط پرداخت کرده اید خمس دارد ولی بقیه اش ندارد . در ضمن وامی که شما می گیرید باید در جای خودش مصرف بشود .
331 –
اگر به ما کادویی بدهند ، آیا به آن کادو خمس تعلق می گیرد ؟
پاسخ – آنچه که به شما کادو می دهند و شما هم به دیگری می دهید خمس ندارد . اگر به شما چیزی را دادند و شما از آن استفاده نکردید و تا سر سال بدون استفاده ماند خمس دارد ولی بعضی از فقها می فرمایند که خمس ندارد .
336 –
پولی را برای حج عمره در بانک گذاشته ام تا نوبتم بشود . آیا به آن خمس تعلق می گیرد ؟پاسخ – در وضعیت فعلی که افراد برای ثبت نام به بانک مراجعه می کنند و طبق قراردادی پول را سرمایه گذاری می کنند که حتی سود هم به آن تعلق می گیرد . و این پولی که طرف ثبت نام کرده برای خودش است و اگر پولش را بگیرد نوبت از دستش می رود ، به فتوای اکثر مراجع تقلید این پولهای ثبت نامی اگر از یکسال بگذرد خمس آن باید پرداخته بشود. اگر این قرارداد طبق یکی از عقود شرعی مثل مضاربه باشد و به آن عمل بشود اشکالی ندارد . سود آن چون قابل وصول نیست خمس ندارد . اگر فرد سود آنرا را دریافت بکند که در این صورت نوبتش از بین می رود ، خمس دارد . هر وقت نوبت شما شد ، یک تماس با مرجع تقلید خودتان داشته باشید و مسئله را بپرسید .
338 –
اگر کسی تاکسی با قرض بخرد و با آن کار کند و قرضش را بدهد . آیا به این ماشین که سرمایه است خمس تعلق می گیرد ؟پاسخ – اگر طرف این را بعنوان سرمایه زندگی خریده و با سختی این کار را کرده است ، فعلا خمس بر او واجب نیست . به فرض اگر توانایی پرداخت خمس را داشته باشد می تواند کم کم یا با دست گردون آنرا بپردازد و آنچه که روی این ماشین قرض یا وام گرفته خمس ندارد . اگر یک بار خمس این ماشین پرداخته بشود ، دیگر خمس به آن تعلق نمی گیرد.
پاسخ – خیر . زکات بر نُه چیز تعلق می گیرد . گرچه موارد مستحب هم دارد . یکی غلات اربعه است: گندم ،جو ، خرما و کشمش . سه نوع دام : شتر ، گوسفند و گاو . دونوع سکه : سکه ی طلا و سکه ی نقره . اینها شرایطی دارد که زکات به آنها واجب بشود .
380 – آیا خمس بر همه تعلق می گیرد ؟
پاسخ – کسی که در زندگی اش درآمدی دارد باید حساب خمسی داشته باشد . وقتی از خرجی سال مبلغی اضافه بیاید ، به آن خمس تعلق می گیرد .
پاسخ – اگر طرف جهیزیه را بصورت کم کم خریداری کند و قدرت ندارد که یکجا آنها را خریداری کند به فتوای اکثر فقهاء خمس ندارد .
391 – کارهایی که برای فرار از خمس انجام می دهند مثل هبه کردن، آیا اشکال شرعی ندارد ؟
پاسخ – هبه ای که برای فرار از خمس باشد تاثیری ندارد . برای هدیه طرف باید قصد بخشش قطعی داشته باشد . ولی اگر صرفا برای اینکه خمس نپردازد هدیه می دهد این اثری ندارد و باید خمس مال را بپردازد .
پاسخ – نصف خمس سهم امام است و نصف آن هم سهم سادات است . اگر شما حتما می دانید که طرف سادات و فقیر است و اگر شما از مرجع خود اجازه دارید می توانید خمس را به طرف بدهید . در مورد زکات هم اگر می دانید که طرف فقیر است به او زکات را بدهید ولی اگر نمی دانید که طرف فقیر است نمی توانید به او زکات بدهید .
پاسخ – بنظر امام خمینی پاداش خمس ندارد . مبلغی که به همسرتان بعنوان مهریه داده اید خمس ندارد و مقداری هم که برای جهیزیه داده اید خمس ندارد . اصل مبلغی هم که سرمایه گذاری کرده اید خمس ندارد ولی اگر سرمایه گذاری سودی داشت و تا آخر سال مصرف نشد و از آن باقی ماند ، باید خمس آن سود را بدهید .
پاسخ – به فتوای بعضی از فقهاء اگر این پول نیاز است و چاره ای جز پس انداز ندارید این پول خمس ندارد . اما فتوای بعضی از مراجع این است که پولی که پس انداز شده و در سال خرج نشده است خمس به آن تعلق می گیرد ولی شما اگر به آن نیاز دارید می توانید از مرجع تقلید خود اجازه بگیرید که فعلا خمس آنرا نپردازید و وقتی نیاز شما برطرف شد خمس آنرا بپردازید .
پاسخ – خیر . اگر مقصود اموالی است که از شوهر به ارث می رسد ،ارث خمس ندارد مگر اینکه بدانند متوفی خمس را نداده است . اگر منظورشان حقوق دریافتی شوهرشان است که به ایشان می دهند بسیاری از فقهاء می فرمایند که این مثل حقوق خودش است و در سر سال اگر از آن حقوق اضافه بیاید خمس دارد . بعضی از مراجع اعتقاد دارند که این مثل حقوق خودش نیست و اگر سر سال اضافه آمد خمس ندارد . شما باید نظر مرجع تقلیدتان را جویا بشوید .
پاسخ – وقتی شما اموال خودتان را حساب کرده اید آن سال ، سال خمسی شما حساب می شود و تا سال آینده اگر شما درآمدی داشتید یا پس اندازی داشتید که از خرج سال اضافه ماند باید خمس آنرا بپردازید .
پاسخ – اگر قبل از زکات محصولاتی چیده و استفاده شد اشکالی ندارد . مثلا گندم ها را قبل از اینکه خوشه ببندند می چینند و به حیوانات بعنوان علوفه می دهند . اما وقتی که خوشه بست یا وقتی خرما زرد و سرخ شد به آن زکات تعلق می گیرد که اگر به حد نصاب برسد باید زکات آن پرداخته بشود . هزینه هایی که فرد برای محصول خرج کرده است را از محصول کم می کنند و مازاد آنرا زکات می پردازند .
پاسخ – اگر این طلاها مورد نیاز شماست و خانمهای در حد شما هم این طلاها را دارند ، به آنها خمس تعلق نمی گیرد . ولی اگر طلای شما اضافه است و از درآمد سال تهیه شده است خمس دارد . اگر طلاها در شان شما و مورد نیاز شماست اشکالی ندارد و خمس به آن تعلق نمی گیرد .
پاسخ – اگر کسی کم کم جهیزیه تهیه بکند و در حد عرف باشد خمس ندارد ولی اگر جهیزیه در حد عرف محل نباشد و یک جا خریداری بشود به آن خمس تعلق می گیرد .
پاسخ - در خصوص این کار باید اجازه گرفته شود . یعنی اگر یک بخشی را به آن شخصی که واسطه است باز گرداندند . در صورتی که این واسطه بخواهد این وجه را به بدهکار ( یعنی کسی که خمس مال خود را می پردازد) بدهد، باید از مرجع تقلید و یا وکیل مرجع تقلید اجازه بگیرد . اگر اجازه دادند اشکالی ندارد.
نظرات شما عزیزان:
تاريخ : پنج شنبه 5 بهمن 1391 | 22:26 | نویسنده : علی خزایی |